Taalontwikkeling en het belang van voorlezen bij kids

Voorlezen, het is zo belangrijk. Dat zeggen en vinden we allemaal niet waar? Handelen we er allemaal ook echt naar? Beseffen we echt waarom voorlezen zo belangrijk is? Estella, mama en juf, deelt op haar instagramaccount Het Leesbeest heel veel toffe informatie. Over prentenboeken, weetjes over taalontwikkeling en nog zoveel meer. Met plezier volg ik haar account en daarbij heb ik al veel geleerd. Ik heb haar gevraagd om een blog te schrijven voor mijn website. Zij heeft een passie om andere ouders hier meer over te leren. Ik heb haar daarom gevraagd om dit artikel te schrijven voor mijn website. Eentje om op te slaan in je favorieten en te delen met andere ouders. 
“Toen ik 1,5 jaar geleden moeder werd van ons zoontje, ben ik me meer gaan verdiepen in de taalontwikkeling van jonge kinderen. Ik wist namelijk dat, wanneer je de taalontwikkeling goed stimuleert, er een grotere kans is op het succesvol doorlopen van de basisschool. Hoe meer ik over de vroege taalontwikkeling te weten kwam, hoe meer ik de behoefte kreeg andere (kersverse) ouders hier over te informeren. Want als iedereen deze informatie zou weten, zouden de verschillen in het basisonderwijs misschien wel wat kleiner kunnen zijn? Al enige tijd vul ik om die reden het Instagramaccount het_leesbeest. Niet alleen informatie over vroege taalontwikkeling, maar ook tips over leuke prentenboeken.  Als juf maak ik dagelijks de verschillen tussen kinderen in het onderwijs mee. Het ene kind wordt thuis veel gestimuleerd en het andere kind wordt weinig gestimuleerd. Je zal misschien denken, ieder zijn opvoedstijl en dat is natuurlijk ook zo. Toch kan dit héél bepalend zijn voor hoe de kinderen binnenkomen op de basisschool en zich verder ontwikkelen.

Taalontwikkeling
Wat ik regelmatig hoor, is dat mensen nog niet voorlezen aan baby’s. Redenen: ze kunnen toch nog niks terugzeggen, begrijpen er niets van of zitten niet stil. Sommige ouders beginnen pas rond de 12 maanden met voorlezen, omdat er dan meer interactie is. Maar het leren van taal begint eigenlijk direct na de geboorte al. Je baby zegt wellicht nog niks, maar hij luistert wel naar jouw stem, klanken en intonatie. Slaat dus al veel woorden op. In de loop van het eerste jaar leert je kindje een aantal woordjes zeggen.
Belangrijk is om te weten dat de woordenschat bestaat uit twee onderdelen:

• De actieve woordenschat: woorden die het kind zelf kan zeggen
• De passieve woordenschat: woorden die het kind wel begrijpt maar nog niet zelf kan zeggen

Dat jouw kindje in het eerste jaar nog weinig woorden zelf kan zeggen, wil niet zeggen dat hij niet begrijpt wat je zegt.

Voorbeeld van passief naar actief taalgebruik: het gebeurt regelmatig dat ik “kak” zeg als iets niet lukt. Onlangs liepen we in het winkelcentrum en riep Naud heel blij “kak, kak, kak!”. Hij had dit woord dus opgeslagen (passieve woordenschat) maar nu kon hij het ook echt gebruiken (actieve woordenschat). Onze kleine man was zo blij dat hij het kon roepen, dat we de dit woord het hele rondje op het winkelcentrum hebben gehoord. Stiekem moest ik er ook wel om lachen, want het drukt jezelf ook wel weer even met de neus op de feiten.

Daarnaast is het goed om te weten dat:

• de basis voor een goede taalontwikkeling wordt gevormd vóór het derde levensjaar.
• jonge kinderen zijn al erg taalgevoelig, ze pikken dus snel iets op als je het ze aanbiedt.
• kinderen tussen de één en de drie jaar die vaak worden voorgelezen bezitten betere taalvaardigheden op latere leeftijd.

Voorlezen
Voorlezen aan je baby heeft een grote invloed op de taalontwikkeling van je kindje. Het legt namelijk de basis voor het leren van woorden, maar prikkelt ook de fantasie. En hoewel je veel kinderboekjes voor baby’s ziet zonder tekst, ben ik zelf toch wel een voorstander om naast deze babyboekjes ook al prentenboeken voor te lezen. De reden daarvan is dat je in boeken vaak woorden tegenkomt die je misschien zelf niet zo snel zal gebruiken. Hierdoor is er een grotere diversiteit aan woorden, wat de woordenschat alleen maar ten goede komt. Ook leert het kind zo dat er een link is tussen de gesproken tekst en de plaatjes die er zijn. Let er wel op dat je geen lappen tekst voorleest, een gewoon prentenboek met plaatjes en enkele zinnen, doet al veel goed.

Maar waarom is die woordenschat nou zou belangrijk?
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat een grote woordenschat een belangrijke factor is voor het schoolsucces. Woordenschat heb je op de basisschool namelijk bij meerdere vakken nodig. Niet alleen bij lezen heb je de woordenschat nodig, maar ook bij alle andere vakken op school. Denk maar aan redactiesommen, je leest een verhaal en daar moet je een sommetje uit kunnen halen. Dit lukt alleen als je goed weet wat er staat en als je weet wat ze van je vragen. Ook bij aardrijkskunde en geschiedenis is het belangrijk als je weet wat er in een tekst staat. Daarnaast blijkt dat een grote woordenschat op driejarige leeftijd sterk verbonden is met het latere begrijpend lezen. Maar ook speelt de woordenschat een belangrijke rol in de (vroege) leesontwikkeling. Kinderen die in groep 3 niet genoeg woorden kennen, hebben vaak moeilijkheden bij het leren lezen.  Nu snap ik dat redactiesommen en baby’s/peuters nog niet samengaan. Het is wel goed om je te beseffen dat de basis voor dit alles, al in de vroege kinderjaren wordt gelegd en dat de rol van jou als ouder dus enorm belangrijk is.

Het onderstaande schema laat zien wat het verschil in woordenschat is bij kinderen die opgroeien in een verschillende situaties:

 

 

 

 

Je ziet in bovenstaand schema dat er een enorm verschil in woordenschat zit tussen deze kinderen. Dit verschil halen de kinderen met een lagere woordenschat maar moeilijk in, wat dus zorgt voor verschillen in het basisonderwijs. Verschillen blijven er altijd, en dat is prima, maar ik hoop ouders hier wel meer bewust van te maken, zodat ze beseffen dat hun rol in de vroege taalontwikkeling erg belangrijk is.

• Wat kun jij doen om de taalontwikkeling te stimuleren?
• Praat over de platen in een boek en vertel wat er te zien is.
• Voer gesprekjes met je kind. Dit kan ook al als ze heel klein zijn en je kleintje aan het brabbelen is. Hij zal dan nog geen Nederlandse zinnen maken, maar je kunt wel ingaan op wat je baby brabbelt.
• Speel met je kind en benoem de materialen waar je mee speelt.
• Naast het voorlezen is zingen ook een goede activiteit voor de taalontwikkeling. Door liedjes vaak te herhalen, gaan kinderen steeds meer woorden onthouden en kunnen ze het uiteindelijk meezingen. Liedjes waar ook bewegingen bij horen zullen kinderen nog sneller onthouden.
• Haal verschillende soorten boekjes in huis zoals: zoekboeken, prentenboek, voelboeken, flapjesboeken, kijkboeken, boekjes op rijm.
• Zorg ervoor dat je kindje ook zelf boekjes kan pakken en er in kan bladeren. Houd je je prentenboeken liever heel? Schaf dan wat kartonnen boekjes aan.
• Door boekjes in de spelomgeving te leggen, zorg je er voor dat kinderen ook sneller zelf een boekje pakken.
• Wil je liever niet te veel geld kwijt zijn aan boekjes? Kijk dan eens in de bibliotheek. In veel gemeentes is een lidmaatschap gratis tot het achttiende jaar, daarnaast ontvang je vaak ook nog een leuk Boekstart-koffertje met inhoud.
• Door al vroeg te beginnen met voorlezen, weten kinderen niet beter dan dat ze met aandacht naar een boekje kijken en luisteren. Maar let op, jonge kinderen hebben ook een bewegingsdrang waaraan voldaan moet worden. Als ze dus bewegen tijdens het voorlezen is dit ook nog heel normaal.
• Sla niet door, te veel stimuleren is ook niet goed. Probeer het voorlezen in je dagritme te passen, zodat er een vast moment is waarop je voorleest. Ook kan het een mooie toevoeging zijn bij het “naar-bed-breng-ritme”.

Dankjewel Estella voor dit uitgebreide artikel. Dit is zeer waardevol voor mij, maar zeker ook voor andere ouders. Ik blijf je met heel veel plezier volgen. Wil je meer weten over de taalontwikkeling van je kleintje? Vind jij het leuk om meer over de vroege taalontwikkeling te weten te komen of wil je leuke boekentips? Volg dan het Instagramaccount: het_leesbeest.

De foto bovenaan dit artikel is van Shutterstock

Liefs Angela