Praktische tips: kolven, voorraad opbouwen, moedermelk bewaren en geven in de fles + meest gestelde vragen!

Zo veel vragen. Zo veel informatie. Ik krijg een hoop vragen over kolven, hoe je een voorraad op kunt bouwen in je vriezer, hoe je het moet bewaren enzovoorts. Hoe doe je dat nu allemaal? In deze blog lees je praktische tips van mijn kant. Ik ben geen lactatiekundige en ben ook geen expert wat borstvoeding betreft. Ik heb wel ervaring, want onze dochter heb ik 14 maanden live gevoed en daarvan heb ik ook nog eens 12 maanden gekolfd. Daniël voedde ik 21,5 maand en ook bij hem heb ik 12 maanden gekolfd. Ik deel dus puur mijn tips. Doe wat goed voelt en wat werkt voor jou. Iedere vrouw is anders, vergeet dat nooit. 

Kolven

Als je je baby exclusief borstvoeding wilt geven (dus niets anders dan dat), dan zul je moeten kolven als je er zelf niet bent om je kindje te voeden. Ook zijn er vrouwen die kolven omdat hun kindje niet (goed) uit de borst kan drinken. Of omdat de melkproductie niet goed op gang komt in die eerste weken.

Wat is kolven?
Kolven is het verkrijgen van moedermelk uit je borsten, met een kolfapparaat of handkolf. Een kolf bootst na wat de baby doet wanneer deze borstvoeding uit de borsten drinkt. Als je niet bij je kindje bent is het belangrijk om je melkproductie op gang te houden. Je kolft als je weg bent ook om het lekken van moedermelk of om flinke stuwing te voorkomen.

Bij Naomi moest ik meteen starten met kolven, omdat mijn productie op gang moest komen en ze nog niet lang aan de borst mocht drinken. Ze moest haar energie sparen om te groeien, omdat ze klein was en behoorlijk wat afviel in de kraamweek. Zo gaven wij haar na het voeden aan de borst nog afgekolfde melk bij via een spuitje, door middel van fingerfeeding. Ik had toen nog geen kolf, maar huurde deze.

Hoe moet ik kolven en met welke kolf?
Je kunt kolven met een handkolf, met een elektrische kolf of alleen met je handen (marmet techniek). Bij iedere kolf zit een omschrijving hoe de kolf werkt. Let vooral er goed op dat je borstschilden goed passen. Ik heb alleen ervaring met een elektrische kolf (dubbelzijdig). Ik heb de Medela Freestyle gehad en vind dat zelf een hele fijne kolf. Tegenwoordig zijn er weer nieuwe kolven op de markt gekomen.

Neem contact op met een borstvoedingswinkel, want zij kunnen je goed adviseren. Het is namelijk van verschillende factoren afhankelijk welke kolf het beste bij je past. Werk je? Dan is het afhankelijk van het aantal dagen dat je werkt et cetera. Ben je fulltime thuis, maar wil je weleens weg, dan is een handkolf wellicht een goede aanschaf. Ook is je budget erg belangrijk om te weten. Dit is zo persoonsafhankelijk dat ik er verder niet op in ga.

Wanneer en hoe vaak kolven?
Als je niet bij je kindje bent kolf je op de momenten dat je kindje uit jouw borst zou drinken. Ik laat er zelf niet meer dan 3/4 uur tussen zitten, omdat mijn borsten dan echt geleegd moeten worden, zeker in het eerste half jaar. Dit zul je zelf moeten bekijken. Als jouw kindje altijd om de 2 uur drinkt, is het het beste als je dan ook om de 2 uur kolft. Zo blijft je melkproductie optimaal. Borstvoeding geven werkt op vraag en aanbod. Je borsten gaan melk aanmaken zodra ze geleegd worden. Of je kindje dat nu doet of de kolf, het principe blijft hetzelfde. De ene vrouw hoeft maar 3 keer te kolven om in de behoefte van haar baby te voorzien en een ander moet wel 5 keer kolven. Dat is volkomen normaal, iedereen heeft nu eenmaal een andere melkproductie. Raak dus ook niet in paniek als je na één keer kolven geen voeding bij elkaar hebt, het gaat om het totaal aantal cc wat je kolft op een (werk)dag.

Hoe maak ik mijn kolfspullen schoon?
 Je spoelt je kolfspullen af onder koud water. Dit is nodig, omdat warm water ervoor zorgt dat de melkflesjes een vet laagje achterlaten. Daarna spoel je het af met warm water. Dat doe je na iedere kolfsessie. Aan het eind van de dag kun je een sopje maken en ze afwassen. Persoonlijk vind ik het fijner om de spullen daarna uit te koken met natuurazijn.

Lees ook: Eerste hulp bij kolven (tips!)

Waar kan ik kolven?
Thuis, op je werk (zij moeten een ruimte beschikbaar stellen), in de auto (ja echt!) of ergens waar ze een (EHBO-ruimte) hebben. Als het echt niet anders kan en je moet kolven, dan kun je dat altijd nog in een toilet doen. Niet ideaal, maar soms heb je geen keuze als je op pad bent bijvoorbeeld.

Hoe lang moet ik kolven ter vervanging van een live voeding?
Je kolft niet langer dan 15 minuten per keer met een dubbelzijdige kolf. Heb je een enkelzijdige kolf, dan doe je maximaal 15 minuten per borst. Het heeft geen zin om langer te kolven, want als er geen melk meer stroomt, dan gebeurt dat ook niet bij 20 minuten of langer. Heb je na die 15 minuten echt veel te weinig melk? Dan kun je beter na 2 uur nog eens kolven, in plaats van na 3 of 4 uur. Hoe vaker (aantal keer) je kolft, hoe meer melk je aan gaat maken. Borstvoeding werkt op vraag en aanbod, zoals ik eerder schreef.

Hoe bewaar ik afgekolfde melk op mijn werk of als ik buiten de deur ben?
Je moet het koel krijgen, dus met vrieselementen of in de koelkast. Ik vind het zelf niet prettig om mijn afgekolfde melk tussen de boterhammen van een ander te zetten. Wat ik zelf enorm handig vind, ook wanneer je op pad bent, is het koeltasje met koelelement van Medela. Er passen precies vier flesjes in. Je kunt de flesjes tot de rand vullen en dan kun je, als het zou moeten, in totaal 800 cc koel meenemen. Echt een aanrader.

Mijn productie is niet optimaal meer, wat nu?
Dan kun je gaan clusterkolven of te wel power pumping. Google even hoe je dit precies moet doen, want er zijn verschillende manieren om dat te doen. Ik deed het zelf op deze manier toen mijn productie achteruit ging in verband met een aankomende menstruatie. Deze clusterkolfsessie duurt 1 uur per dag.

  • Kolf 10 tot 20 minuten.
  • Rust 10 minuten.
  • Kolf 10 minuten.
  • Rust 10 minuten.
  • Kolf weer 10 minuten.

Ik heb overproductie, wat nu?
Daar heb ik zelf geen ervaring mee, je kunt hier uitgebreid lezen wat je daaraan kunt doen. Even in het kort van de La Leche League website. “De overproductie kan worden teruggeschroefd door minder vaak van borst te wisselen. De baby krijgt één borst per voeding en als hij binnen een uur of twee uur nog eens wil drinken, krijgt hij dezelfde borst. De andere borst krijgt dan intussen het sein dat er minder mek nodig is; er wordt immers geen melk afgenomen. Als er een erg grote melkvoorraad is opgebouwd, kan het helpen beide borsten éénmaal zo ver mogelijk leeg te kolven. Dan drinkt de baby aan de bijna lege borst. Hij krijgt daar heel vette melk, waardoor zijn maagje wordt gekalmeerd en hij een heel verzadigd gevoel krijgt. Vervolgens wordt de dag in blokken van bijvoorbeeld drie uur ingedeeld. Tijdens zo’n blok krijgt de baby telkens als hij wil drinken dezelfde borst. Dit wordt ook wel blokvoeden genoemd. Het is dus niet nodig om het aantal voedingen te beperken, maar wel het aantal keren dat hij de andere borst krijgt aangeboden.”

Voorraad opbouwen

Het is handig om een voorraad op te bouwen in je vriezer. Als je een dagje weg wilt of een paar uurtjes, dan is het handig als je al wat achter de hand hebt. Hoe meer voorraad je hebt, hoe langer je je kindje borstvoeding kunt geven. Ook is het fijn wanneer je melkproductie achteruit gaat. Als je ziek bent dan gaat je melkproductie soms ook achteruit. Zo ging het bij mij achteruit toen ik na mijn zwangerschap van Naomi na 9 maanden weer ging menstrueren. Vanaf de eisprong tot aan mijn eerste menstruatiedag, kolfde ik vele malen minder. Mijn productie moest echt weer een boost krijgen. Ik had toen geen enorme voorraad meer en ik kan je vertellen dat is echt geen fijn gevoel. Dus.. beter teveel dan te weinig is mijn motto.

Hoe maak ik een voorraad aan?
Om een voorraad aan te maken voor in je vriezer, zul je moeten kolven. Je kunt op verschillende manieren een voorraad aanleggen. Ik heb dat zelf op de volgende manieren gedaan:

  1. Na de ochtendvoeding afkolven. In de nacht maak je de meeste voeding aan, je borsten zitten in de ochtend na de ochtendvoeding nog best vol (althans dat is mijn ervaring en die van veel vrouwen). Zeker als je kindje al wat meer tijd tussen de voedingen laat. Dikke kans dat je zo nog een hele voeding eruit haalt.
  2. Als je kindje 1 borst drinkt, dan kun je de andere borst daarna afkolven.
  3. Een extra kolfmoment inlassen op een dag. Bijvoorbeeld elke avond om 21:00 uur. Als je kindje dan standaard ligt te slapen, kun je dat prima doen. Komt je kindje onverwachts toch? Dan sla je dit kolfmoment gewoon over. Ik ervaar zelf dat ik in de avond de minste melk heb, maar dat verschilt per vrouw.
  4. Na de voedingen nog even 5 minuten afkolven. Dat is heel veel werk en zou ik je niet aanraden. Ik moest dit toen bij Naomi doen en dat werkte goed, juist ook voor mijn productie. Nu bij Daniël doe ik dit niet. Als je overproductie hebt moet je dat sowieso niet doen!

Hoeveel voorraad moet ik hebben?
In principe heb je niet heel veel voorraad nodig. Als je maar voorraad hebt voor als je een dag weg gaat, dat is wel zo praktisch vind ik zelf. Zo’n acht á 10 voedingen in de vriezer is heel erg fijn. Echter deel ik daar een andere mening. Ik heb liever veel meer voorraad dan dat, omdat mijn productie bij Naomi ineens terugliep. Ik moest extra gaan kolven in de avond, omdat ik anders niet genoeg had. Mijn voorraad slonk in de vriezer enorm. Maar dat is dus een persoonlijk dingetje. Bij Daniël liep het ook terug. Lang leve mijn enorme voorraad van 20 voedingen.

Help de stroom is eraf geweest en mijn moedermelk is half ontdooid. Moet ik het weggooien?
Nee als het nog voor meer dan de helft bevroren is, dan is er niets aan de hand. Als je het je kindje geeft, kun je zelf altijd even proeven. En als je kindje het niet wil drinken, dan weet je ook genoeg.

Moedermelk bewaren en geven in de fles

Als je afgekolfd hebt, zul je de melk ergens in moeten bewaren. Dat kan in flesjes of diepvrieszakjes. Let er goed op dat de producten waar je het in bewaard BPA vrij zijn.

  • Doe niet meer in een flesje/zakje dan de hoeveelheid moedermelk die je baby nodig heeft. Ik zelf bewaarde maximaal 2 voedingen in een flesje.
  • Bewaar moedermelk niet in de koelkastdeur vanwege schommelingen van de temperatuur.
  • Plaats afgekolfde moedermelk zo snel mogelijk in de koelkast om af te koelen. Je kunt het niet warm in de vriezer doen.
  • Zet de afgekoelde moedermelk bij voorkeur binnen 24 uur in de vriezer. Doe je dit later, dan is de melk minder lang houdbaar.
  • Kleine porties moedermelk die op verschillende tijden van dezelfde dag zijn afgekolfd, kunnen na afkoeling bij elkaar worden gedaan.
  • Doe de flesjes niet helemaal vol, want de moedermelk zet uit tijdens het invriezen.
  • Ingevroren melk nodig voor de volgende dag? Haal het de avond ervoor uit de vriezer en zet het in de koelkast om te ontdooien. De volgende ochtend is het al een eind of zelfs helemaal ontdooid.

Hoe lang blijft melk goed?
Dit zijn richtlijnen, dus pin mij er niet op vast! Als je twijfelt of melk nog goed is, dan kun je het zelf proeven. Ruiken heeft geen zin, want het ruikt sowieso heel apart, zeker als het uit de vriezer komt. Houd er ook rekening mee dat sommige baby’s moedermelk uit de vriezer niet lekker vinden. Laat je baby daar dus snel aan wennen.

Colostrum    kamertemperatuur:  tot 12 uur
Colostrum    koelkast:  tot 8 dagen
Colostrum    koelkast ziekenhuis:  informeer naar de richtlijnen  van het ziekenhuis

Verse moedermelk   kamertemperatuur:  tot 10 uur
Verse moedermelk   koelkast: tot 8 dagen
Verse moedermelk   koelkast ziekenhuis:  informeer naar de richtlijnen van het ziekenhuis

Moedermelk    vriesvak koelkast:  tot 2 weken
Moedermelk    (kleine) vriezer die vaak open en dicht gaat:  tot 4 maanden
Moedermelk    diepvries constant max. -18° C:  tot 12 maanden

Ontdooide moedermelk  koelkast:  tot 24 uur
Ontdooide moedermelk  kamertemperatuur:  zo snel mogelijk gebruiken (bron: La Leche League)

Hoe groot moeten de porties zijn?
Ik vroor zelf per 80 cc – 100 cc in. Soms ook 240 cc in de grote flessen, dan heb je drie voedingen. Dit is handig voor een dag vind ik. Drie á vier voedingen per dag kwam ik wel op uit in de eerste 6 maanden. Het ligt er ook aan wat je kindje drinkt uit een fles en daar is een rekenformule voor, let op dit is een richtlijn. Ieder kindje is anders.
Maand 1: 150 ml x gewicht in kg / aantal voedingen
Maand 2: 140 ml x gewicht in kg / aantal voedingen
Maand 3: 130 ml x gewicht in kg / aantal voedingen
Maand 4: 120 ml x gewicht in kg / aantal voedingen
Maand 5: 110 ml x gewicht in kg / aantal voedingen
Maand 6: 100 ml x gewicht in kg / aantal voedingen

Naomi en Daniël zijn nooit meer dan 120 cc per flesje gaan drinken.

Wat geef ik dan eigenlijk mee aan de oppas of het kinderdagverblijf?
Ik zorgde zelf altijd voor drie voedingen uit de vriezer en een verse voeding. Ze dronken er vaak drie, maar soms ook vier. Dan is het fijn dat er een vers flesje is. Wat je uit de vriezer haalt, moet namelijk binnen 24 uur gedronken worden. En er lag op het kinderdagverblijf altijd een voeding in de vriezer en bij mijn (schoon)moeder ook. Je weet het maar nooit namelijk.

Wat als er moedermelk overblijft dat niet meer ingevroren kan worden omdat het uit de vriezer komt?
Gooi het niet weg, maar doe het in het badje van je kindje. Heerlijk voor het huidje!

Lees ook: Moedermelk | 9 x dit kun je er ook mee doen!

Er zit altijd zo’n vette laag op de melk, kan ik het flesje schudden om te mengen?
Ja en nee. Je moet niet zo hard schudden als je met een slagroombus doet. Je kunt het flesje rustig ronddraaien om de vette melk op die manier te mengen.

Dat was hem dan! Inmiddels zijn we bijna 2500 woorden verder en ik denk dat de meeste informatie hier wel in staat. Mocht je naar aanleiding hiervan nog meer vragen hebben of iets niet snappen? Let me know! Je kunt hier onder de blog reageren, op Facebook of op Instagram. Mailen mag natuurlijk ook.

Uitgelichte afbeelding komt van Shutterstock.

Liefs Angela

You Might Also Like

5 Comments

  • Reply
    Kim
    22 juli 2017 at 09:31

    Erg fijn artikel voor mensen die borstvoeding willen geven Angela! Ik ben op 17-6 bevallen van een dochtertje, zij is met 33,5 weken te vroeg geboren, inmiddels is ze bijna 39 weken (aanstaande maandag) ik had heel graag borstvoeding willen geven en ik heb dan ook een maand gekolfd. Ik ben deze week gestopt omdat ik helaas niet genoeg moedermelk produceerde om borstvoeding te kunnen geven, dit hangt wel mogelijk samen met de compensatie die mijn lichaam moet maken tussen herstel en productie omdat ik na de bevalling bijna 3 liter bloed verloren had doordat de moederkoek er niet vanzelf uit wilde waardoor ik met spoed naar de OK moest, daarbij was mijn ijzergehalte ook erg laag. Ik vind het zo ontzettend jammer dat ik geen borstvoeding kan geven…

  • Reply
    Mathiske -gelukineenrompertje-
    22 juli 2017 at 15:36

    Nuttige tips. Ik geef ze door aan de zwangere in mijn omgeving
    Mathiske -gelukineenrompertje- onlangs geplaatst…weekoverzicht -Week 29- Burgers Zoo, barbecue en Harry Potter ExpoMy Profile

  • Reply
    Christine
    24 juli 2017 at 07:44

    Wauw, wat een uitgebreid, informatief artikel!!
    Deze gaat bij mijn verzameling om te onthouden bij de tweede..
    Ik moest bij mijn eerste fulltime kolven ivm reflux. Elke voeding moest dus eerst verdikt worden voor het gegeven mocht worden. Met 3,5mnd kwam mijn menstruatie terug en na de eerste cyclus herstelde mijn productie niet goed, na de tweede menstruatie werd het nog hopelozer en na de derde heb ik moeten afbouwen met 6mndn.. Had ik toen maar geweten van clustervoedingen, ik ging ‘gewoon’ op eigen houtje meer kolven op een dag om de productie te verhogen wat dus niet voldoende hielp! Hier had ik zowel kdv als schoonmoeder die oppasten waardoor ik helemaal veel voorraad aan moest leggen!! Ik vroor in een siliconen ijsblokjeshouder met blokjes van 20ml in. Dan kon je steeds de juiste hoeveelheid meegeven en ging er praktisch nooit iets verloren!
    Als een tweede kindje ons gegeven is heb ik al harde afspraken met mijn man gemaakt: heeft die ook reflux dan ga ik flesvoeding geven (ben echt over mijn eigen grenzen gegaan bij de eerste wat ik niet wilde zien omdat ik KOSTE wat het KOST borstvoeding wilde geven en het ging dus ten koste van mijzelf).
    En als het kindje geen reflux heeft (wat ik voor hem/haar en mezelf écht hoop), dan hoop ik wel heerlijk life te kunnen voeden!! Dat heb ik bij mijn dochter maar twee weken kunnen doen en elke keer dat ik in tranen was vanwege die stomme kolf en haar tóch weer een lifevoeding gaf zaten we daarna met de gebakken peren.. Komt de menstruatiecyclus weer zo vlot op gang (grote kans van wel, mijn moeder en zus waren ook life voeders en kregen de menstruaties ook heel snel na de bevalling weer op gang), dan kan ik nu jouw artikel erbij pakken voor het clustervoeden!
    Oja, en kolven op het werk was een verschrikking dus ik neem ook nog eens het eerste halfjaar vrij na de bevalling dmv ouderschapsverlof.. al deze beslissingen hebben ervoor gezorgd dat ik het al veel relaxter in zie om invulling te mogen geven/krijgen van onze tweede kinderwens, voordat ik deze beslissingen had genomen zag ik als een berg op tegen een tweede..

    • Reply
      Kelly
      27 juli 2017 at 03:22

      Hi Christine,
      Wat vervelend dat de borstvoeding bij je eerste kindje zo vervelend verliep.
      Echter, mijn dochter heeft ook reflux en ik geef met succes borstvoeding. Bedoel je misschien dat je moest kolven om de voeding in te dikken? Want ik heb ook een tijdje nutriton gegeven maar dan als papje met een lepeltje of spuitje voor elke live borstvoeding. Dus als dat je reden was om te kolven of om bij je volgende kindje flesvoeding te gaan geven, zou ik zeggen, probeer het eens op deze manier. Als je andere redenen waren dan weet ik het natuurlijk niet maar dan moet je zeker doen wat je zelf prettig vind! Heel goed dat je nu al goed je grenzen hebt gesteld en met je man hebt afgesproken.
      Overigens werkte nutriton bij ons totaal niet maar kregen we door maagzuurremmers een compleet ander meisje (ze krijste eerst 15u per dag).
      Tot slot, mocht je weer bv proberen en tegen problemen aanlopen, schakel zo snel mogelijk een (goede IBCLC!) lactatiekundige in! Die kan ontzettend goed helpen en begeleiden, zodat het misschien toch kan lukken, ongeacht reflux oid. Ik wil absoluut niet bemoeierig overkomen maar ik dacht, misschien heb je wat aan die tips! Want ik ben zo blij dat ik zo heb doorgezet en meerdere keren een lactatiekundige heb ingeschakeld, ik geniet nu zo van de voedingsmomenten. Dat gun ik iedereen 🙂
      Heel veel succes nog met je zwangerschap en ik hoop dat het voeden dit keer wat makkelijker gaat 🙂

      • Reply
        Christine
        27 juli 2017 at 15:16

        Hi Kelly, dankjewel voor je lieve reactie! Neem je niets kwalijk hoor, je hebt bovenstaande met de beste bedoelingen geschreven zoals wij elkaar moeders gewoon graag willen helpen.. wij moesten onze dochter ook maagzuurremmer geven (Renatidine), maar verdikkingsmiddel vooraf geven hielp hier helaas niet.. vandaar dat we het advies kregen de voedingen in te dikken met johannesbroodpitmeel. Pas toen bleven de voedingen binnen zitten en kwam er rust in de tent.. maar de combinatie van kolven, flesje geven, baby een uur in de juiste houding vasthouden (gelijk neerleggen betekende spugen), alles uitkoken, afdrogen en zowat bijna weer opnieuw beginnen met kolven heeft me veel meer gekost dan ik op dat moment besefte. Je zit er midden in en gaat gewoon door alsof het heel normaal is, maar je bent de hele dag met niets anders meer bezig.. vond en vind borstvoeden echter zoiets moois dat ik om de zoveel tijd mijn dochter tóch life voedde.. waarna ik mezelf zo’n slechte moeder vond als ik zag hoe alles weer in golven omhoog kwam, hoeveel pijn ze had en hoe ze bleef huilen tot ze weer een verdikte voeding had gekregen en alles weer tot rust kwam.. Zelfs toen de hapjes met vier maanden begonnen en iedereen zei dat het nu wel minder zou worden, bleef de reflux hetzelfde.. pas met 7,5maand begon ze eroverheen te groeien. En weet je, ergens zou het bijzonder zijn als de tweede ook reflux zou hebben laat staan er ook zo’n last van zou hebben.. toch? Ik ga er dus maar van uit dat het niet zo zal zijn, ook omdat ik niets liever wil dan zelf borstvoeding geven en ik de kolf echt ben gaan verafschuwen..
        Overigens is het nog niet zo dat ik al zwanger ben, maar dat de tweede kinderwens er wel heel sterk is (ik moest echter eerst behandeld worden voor de gevolgen van bevalling nummero één). In de eerste week van julie werd ik door de therapeute uitbehandeld verklaard en nu we groen licht hebben gekregen voor een tweede natuurlijke bevalling, hoop ik dat een tweede ons gauw gegeven zal zijn. Zo God het wil uiteraard, we hebben het niet zelf in de hand..

    Leave a Reply

    CommentLuv badge

    Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

    error: Deze content is beveiliigd